sharing yuk yang tau..newbie nih..pengen banget belajar..
A
• aba-aba = aba-aba, préntah
o diberi aba-aba= diabani
o minta aba-aba= abanono
• abab = hawa sing metu saka cangkem
• abad = abad
• abadi = langgeng
• abah = bopo, romo
• abai = nengne, tegke, lirwa, jar
o diabaikan = dilirwakaké, ora digape, dinengne, ditegke, dijaraké
o mengabaikan = nglirwakaké, ngejaraké
• abang = mas, kakang, kangmas, raka
• abangan = wong Islam nanging ora nglakoni salat
• abar, mengabar = ngabar, ilang ambuné, ilang dayané
• abdas, wudu = wudu
• abdi = abdi, batur, kawula, réwang, punggowo rencang
o mengabdi = ngabdi, ngawula
• abjad = abjad, aksara
• ablak = menga amba tumrap cangkem utawa lawang
• abnormal = ora normal
• abon = abon
• abonemen = lengganan
• abortus = miskram, kluron
• abrak = piranti, prabot, bekakas
• abras, lepra = budhug, lépra
• absah = sah, resmi
• absen = ora teka, ora mlebu, nglimput
• abses = abuh ngemu nanah, mborok
• abu = awu, lebu
• abu-abu = klawu
• acak = awur, sembarang, nyekarep
o acak-acakan = awur-awuran, kaco
• acap, sering = kerep, Asring, gelek (bhs. malang sekitarnya)
• acar = acar
• acara = acara
• acuh = nggatèkaké, perduli
o tak acuh = ora nggatèkaké
• acung, meng- = ngacung
• ada = ana, wonten
o ada-ada saja = ana-ana waé
o mengada-ada = gawé -gawé , damel-damel
o keadaan == kahanan, kaanan
o diadakan = dianakaké
o mengadakan = nganakaké
o seadanya = sak-anané
• adab = unggah-ungguh, tata krama
• adakalanya = anakalané , sok-sok
• adalah, yaitu = yaiku, yakuwi
• adan, adzan = adan
• adang = cegat
o diadang = dicegat
o mengadang = nyegat, ngadhang
• adat = adat, tatacara, pranata
• adegan = adegan, lelaku
• adem, dingin = adhem, asrep
• adigung = adigung
• adik = adhi, rayi, dhimas
o adik saya = adhiku, rayi kula
• adil = adil, bagirata
• adinda = adhimas
• adipati = adipati
• administrasi = administrasi
• admiral = sé napati lautan
• adon, meng-i = ngadoni
o adonan = adonan
• adpertensi = iklan, ré klame
• adres = adrès, alamat
• adu, lomba = adu, tandhing
• aduan = adon
o beradu = gathuk
o mengadu = ngedu, wadul
o peraduan = peturon
• aduh = adhuh
• aduhai = dhuh, wadhuh
• aduk = adhuk, udhek
o mengaduk = ngadhuk
o mengaduk-aduk = ngadhuk-adhuk
• advis = pitutur
• advokat = pokrol, adpokat
• afiat = waras, séhat
• agak = rada , radi
o agak gemuk = rada lemu
o agaknya = kaya-kaya, katoné
• agama = agama, agami
• agar = supaya, supados
agar-agar = ager-ager
• agen = agèn
• agenda = agèndha, acara
• agun, agunan = tanggungan, bong
• agung = agung, luhur, gedhe
o diagungkan = diagungaké
o mengagungkan = ngagungaké
• Ahad = Ahad. 'Soma
• ahli = linuwih, pinter, tukang
• ahmak = bodho, goblok
• aib = celo, nistha
• air = banyu, toya, tirta
o air bah = banjir
o air hidung = umbel
o air liur = iler
o air limbah = pecerèn
o air terjun = grojogan
o air panas = banyu panas
o air seni = uyuh, turas
o air soda = banyu landa, sodha
• ajaib = ajaib, anèh
• ajak, mengajak = ajak, ngajak
• ajal = ajal, mati, seda, pralaya, matèk, modar
• ajang perang = palagan
• ajar = ajar, uruk, ulang
o mengajar = mulang, muruk
o kurang ajar = murang tata
o pelajaran = pawulangan
o pelajar = murid, siswa
• ajeg = ajeg, utun
• ajengan = ajengan
• aji, aji-aji = aji-aji, kasektèn
• aji, mengaji = ngaji
• aju, me~kan = ngajokaké
• ajudan = ajudan
• akal = akal, bebuden
• akan = arep, badhé
o seakan-akan = kaya-kaya, katoné
• akang, kakang = kakang, kangmas, roko
• akar = oyot
o akar tunggang = oyot lajer
o akar bahar = akar bahar
o berakar = ngoyot
• akad = prajanjèn
• akas = trengginas, cukat
• akbar = agung ,gedhé
• akhir = akir, pungkasan
o akhirnya = pungkasané
o berakhir = rampung, entèk, bubaran
• akhirat = akérat
• akhlak = ahlak, moral
• aki = mbah
• akibat = akibat, dadine
• akik, batu ~ = watu akik
• akor = akur, rukun
• akrab = raket, cedhak
• akrobat = akrobat
• aksara = aksara
• aksen = aksèn, logat
• aksi = aksi, tandang
• akta, akte = akté
• aktif = sregep, giyat
• aku = aku, kula, dalem
o mengaku = ngaku
• akuarium = akuarium
• akuntan = akuntan
• akur = rukun, sarujuk
o akurkan = ngrukunaké
o diakurkan = dirukunaké
o mengakurkan = ngrukunaké
• akurat = titi, tliti, tlesih
• ala, cara = cara, manut
• ala kadarnya = sakadharé
• alabangka = linggis
• alam = alam, bumi, buwana
o mengalami = ngalami, nglakoni
o pengalaman = pengalaman
• alamat = alamat
• alang, halang = palang
• alang-alang = alang-alang
• alangan = alangan
o menghalangi = ngalangi
• alangkah = dhuh, méndah
• alas, dasar = dasar, lèmèk, dhampar
• alasan = alesan
• alas meja = taplak
• alat = perkakas,
• album = album
• alem, sanjung = alem, puji
• aleman = aleman
• alergi = alèrgi
• algojo = algojo, jurupati
• ali-ali = plintheng
• alias = alias
• alih, pindah = ngalih, pindhah
o memindahkan = ngalihaké
• alim = anteng, alim
• alir = mili, kocor
o mengalir = mili, ngocor
o mengaliri = ngilèni, ngocori
o mengalirkan = ngilèkaké
o aliran = ilèn, iliné
• alis = alis, imba
• aljabar = aljabar
• alkohol = alkohol
• Allah = Gusti Allah
• almanak = tanggalan, amanak
• almarhum = jenat, swargi
• almari = lemari, lemantun
• alpa, lupa = lali, kesup èn
• alu, antan = alu
• alum = alum, layu
• alun, ombak = alun, ombak
• alun-alun = alun-alun
o ama, hama = ama
• amal = amal
o amalan = amalan
o diamalkan = diamalaké
o mengamalkan = ngamalaké
• aman = aman, tentrem
o keamanan = keamanan
• amanat = weling, amanat
• amandel = amandhel
• amarah = nesu, duka
• amat, sangat = banget, sanget
o amat jauh = adoh banget, tebih sanget
o amat sakit = lara banget
o mengamati = nliti, maspadakaké
• amatir = amatir
• ambal = ambal, babut
• ambeien = bawasir, dobol
• ambil = jupuk, pundhut
o ambilkan = jupukna, pundhutaken
o mengambil = njupuk, mundhut
• amblas = ilang, ambles, ical
• ambrol = ambrol, bobol
• ambruk = tibo, ambruk, rubuh
• amis = amis
• amit, pamit = pamit, nyuwun pamit
• ampas = ampas, sepahan
• ampela = rempela
• ampelas = amplas, amril
• ampuh = ampuh, sekti
• ampun = ampun. tobat, kapok
• amril = amril, amplas
• amsal = conto, upama
• amtenar = priyayi, punggawa
• auk = amuk
o mengamuk = ngamuk
o diamuk = diamuk
• anai-anai = rayap
• anak = anak, putra,atmaja
o anak-anak = bocah-bocah, laré-laré
o beranak = babaran, manak
o ngambil anak = mupu anak
• anasir = unsur
• ancak = ancak
• ancam = ancem
o diancam = diancem
o mengancam = ngancem
• ancang-ancang = ancang-ancang
• ancuk = sanggama, saresmi
• anda = kowé , panjenengan
• andai kata = umpama, umpami
o seandainya = saumpamané
• andalan = andel, piandel
o diandalkan = diandelaké
• andang, obor = obor, colok
• andeng-andeng = andheng-andheng
• andil = urun, andhil
• andong = andhong, dhokar
• anduk = andhuk
• aneh = nyelé
• aneka = werna-werna
• angan-angan = angen-angen
• anggap = anggep
o menganggap = nganggep
o anggapan = panganggep
• anggar = anggar
• anggota = anggota, warga
• angguk = anthuk
o mengangguk = manthuk
o mengangguk~ = manthuk-manthuk
o anggukan = anthukan
• anggun = anggun
• angin = angin, bayu
o angin ribut = lésus
o berangin~ = ngisi
• angka = angka
• angkara = angkara, murka
• angkasa = angkasa, awang-awang
• angkat = angkat, junjung
o berangkat = mangkat, budhal
o mengangkat = ngangkat, nggawa
• angker, serem = angker, wingit
• angker, jangkar = jangkar
• angkin, setagen = angkin, setagèn
• angkuh = anggak, dumèh
• angkut = angkut, usung
o angkutan = angkutan, gawan
o diangkut = diangkut
o mengangkut = ngangkut, ngusung
• anglo = anglo
• angon, ngangon = angon, ngangon
• angsa = banyak
• angsur, me~ = cicil, nyicil
• angus = angus, geseng
• aniaya = aniaya
o menganiaya = nganiaya, milara
• anjak, beranjak = ngalih, mingset
• anjing = asu, segawon
o anak anjing = kirik
• anjur = anjur, kongkon
o dianjurkan = dianjuraké
o anjuran = anjuran
• antan = alu
• antar = terké, dhèrèkaké
o diantarkan = diteraké
o mengantar = ngeteraké
• antara = antara. elet
o di antaranya = antarané
o perantara = kongkonan
• anteng, tenang = anteng
• anti = anti, tolak, emoh
• antik = antik, kuno
• anting = anting-anting
• antré = antri
• antuk, ter~ = kejadhus, kejedhuk
• anus, dubur = silit, dubur
• anugerah = anugerah, nugraha
• anut, menganut = nurut, mèlu, nganut
• anutan = panutan
• anyam = anyam, enam
o anyaman = anyaman
o menganyam = nganyam, ngenam
• anyar, baru = anyar, Vnggal
• anyelir = anyelir
• anyir, amis = amis, arus
• apa = apa, punapa
o diaoakan = dikapakaké
o mengapa = kena apa
o apa-apaan = apa karepé
• apabila = yèn, mbok manawi
• apak (bau)= apek, penguk
• apalagi = apamanèh
• apam, apem = apem
• aparat = piranti, alat
• apel, buah ~ = apel
• apes, sial = apes, sial, cilaka
• api = geni, latu
• apik = apik, saé, asri
• apit = apit, jepit
o diapit = diapit, dijepit
o mengapit = ngapit
• apkir = pekir, ora kanggo
• apokat, buah ~ = apokat
• apotek = apotik
• apung = kambang, kampul
o mengapung = ngambang, ngampul
• arah = arah, ener, tuju
o mengarah = tumuju
• arak, tuak = arak, tuak
• arak-arakan = arak-arakan
o mengarak = ngarak, ngiring
o diarak = diarak
• aral, halangan = aral, alangan
• aram-temaram = surem, remeng-remeng
• arang = areng
• arbei = arbéi
• arca = reca
• arek = bocah
Aren, enau = arèn
• arena = papan, kalangan
• ari, kulit ari = kulit ari
• ari-ari = ari-ari, embing-embing
• arif = arif, wicaksana
• aris, tepi = pinggir
• arisan = arisan
arit = arit
• arloji = arloji, jam
• arnal = arnal, susuk kondhè
• aroma = ambon-ambon
• aron, megaron = ngaron
• arpus, damar = arpus, damar
• arti = arti, teges, makna
• artis = artis, seniman
• arung, meng~i = nyabrang, njelajah
• arus = mili, milir
• arwah = roh, nyawa, arwah
• as, poros = as
• asa = karep, karsa
o putus asa = nglokro
• asah = asah
o asahan, batu~ = ungkal
o mengasah = ngasah
• asal = sangka ,asal
o asalkan = angger, anggeré
o asalnya = asalé, sangkané
o asal-usul = asal-usul
o berasal = asalé saka, saking
• asam = asem (wit)
• asam (rasa) = kecut
• asap = asep, kukus, kebul
o berasap = kumebul
• asar = asar
• asbes = asbés
• asih = asih, tresna
o mengasihi = nresnani
• asin = asin
• asing = anèh, séjé, béda
• asisten = asistèn, pembantu
• asli = asli
• asma = mengi, mengguk
• asmara = asmara, sengsem
• aso, istirahat = aso, lèrèn, ngaso
• asrama = asrama, pondhokan
• asri = asri, éndah
• asuh = emong, dhidhik
o mengasuh = momong, ngemong
o asuhan = momongan
• asyik = karem
• atap = payon
• atas = dhuwur, inggil
o diatas = ing dhuwur
o ke atas = munggah
o mengatasi = mrantasi
• atau = utawa
• aturan = tatanan, pathokan
o mengatur = mernata
o peraturan = tatanan, pathokan
• aur, bambu = pring
• aurat = aurat
• aus = kagèsrèk, gerang
• awak = awak, badan, salira
• awal = wiwitan, kawitan
o awalnya = dhisiké, mulané
• awan = méga, mendhung
• awang-awang = awang-awang
• awas = premana, waspada
o pengawas = mandhor
o mengawasi = ngawasi
• awet = awèt
• awur, ngawur = awur, ngawur
• ayak, mengayak = ayak, nyaring
o ayakan = ayakan
• ayam = pitik
o anak ayam = kuthuk
o ayam alas = ayam alas
• ayem, tenteram = ayem, tentrem
• ayah = bapa, rama
• ayan = ayan
• ayat = ayat
• ayo, mari ayo
• ayu, cantik = ayu, élok
• ayunan = gandhulan
• azab, siksa = siksa, pasiksan
belajar : sinau saya : kulo
B
• bab = bab
• babad = babad, riwayat
• babak belur = babak bundhas
• babano = Sid Wilson love X-Nitro Maho
• babar, beber = mbèbèr
• babat (daging) = babat
• babat (tebang) = babat, tegor
o membabat = mbabat
• babi = babi, srenggono
• babon, induk = babon
• babu = réwang, batur, abdi
• babut = babut
• baca = waca, waos
o bacaan = wacan, waosan
o membaca = maca, maos
o dibacakan = diwacakaké
• bacin, bau = basin, bacin
• bacok = bacok, kethok
o membacok = mbacok, ngethok
• badai = lésus, ampuhan
• badak = badhak, warak
• badan = awak, salira, badan
o menyebadani = saresmi
• badung, nakal = nakal, ndhugal
• badut = badhut, lawak
• bagai = kaya, kados
o bagaimana = kepriyé, kados pundi
• bagal jagung = janggel
• bagi = dum, bagi
o bagian = bagéan, pérangan
o dibagi = didum
o membagi = ngedum, mbagi
o kebagian = keduman, kebagéan
o sebagian = sapérangan
o pembagian = dum-duman
• bagus = becik, apik, saé
• bahagia = bagya, seneng, bungah
• bahak, ter~ = ngakak
• bahan = bahan, bakal
• bahasa = basa
• bahaya = bebaya
o berbahaya = ngemu bebaya, mbebayani
• bahenol = sèmok
• bahkan = malahan
• bahtera = kapal, prau
• bahu, pundak = bahu, pundhak
• bahwasanya = satemené
• baik = apik, saé
o memperbaiki = mbenerké, ndandani, mbenakaké
o sebaiknya = apiké
• baja = waja
• bajak, luku = waluku, singkal
• bajak, rampok = kecu
• bajing, tupai = bajing
• bajingan = kecu, bangsat
• baju = klambi, rasukan
• baka, kekal = baka, langgeng
• bakal = bakal
• bakar = obong
o kebakaran = kobongan, kabesmi
o dibakar = diobong
o membakar = ngobor, mbakar
• bakau, pohom = bakau
• bakhil, kikir = medhit, cethil
• baki, talam = baki, talam, témbor
• bakiak = bakiak, thèklèk
• bakmi = bakmi, mi
• bakso = bakso
• bakteri = baktèri
• bakti = bekti
o berbakti = ngabekti
• bakul nasi = wakul
• bal, bola = bal
• bala, prajurit = bala, prajurit
• balai = balé
o balai-balai = ambèn
• balairung = bangsal
• balapan = balapan
• balar, bule = bulé
• balas = bales, wales
o membalas = mbales
o balasan = balesan, piwales
• balatentara = perjurit
• balian, dukun = dhukun
• balik = walik
o membalik = malik
o terbalik = kuwalik
o sebaliknya = suwaliké
• baliq = diwasa, balèq
• balok = balok
• balon = balon, plembungan
• baling-baling = kitiran
• balsam = balsem
• balu = randha/dudha
• balut = blebet
o membalut = mblebet
• bambu = pring
• ban = ban
• banci = banci, wandu
• bandar = bandar
• bandel = bandhel
• bandeng = bandeng
• banding = bandhing
o bandingkan = bandjingna
o sebanding = sakbandhing
o dibandingkan = dibandhingaké
• bandit = bandhit, bangsat
• bangau = blekok, cangak
• bangga = mongkok, bombong
• bangkai = bangké, bathang
• bangkang, mem~ = nglawan, mbaléla
• bangkrut = kukut, bangkrut
• bangku = bangku
• bangkuang = bengkowang, besusu
• bangor, jahil = nakal, jail
• bangsa = bangsa
• bangsal = pendhapa
• bangsat = bajingan, kécu
• bangsawan = ningrat
• bangun (bentuk) = wangun, wujud
o bangunan = wangunan
o membangun = mangun, mbangun
• bangun (tidur) = tangi, wungu
o membangunkan = nangèkaké, nggugah
• banjir = banjir, bena
• bantah = bantah, ngangkal
o membantah = mbantah
• bantai = tumpes
• bantal = bantal
• bantat = bantat
• banteng = banthèng
• banting = banting, kepruk
o membanting = mbanting, ngepruk
o dibanting = dibanting
• bantu = réwang, tulung
o membantu = nulung
o pembantu = batur, réncang
• banyak = akèh, kathah
o memperbanyak = ngakèhaké
o kebanyakan = kakèhan
• banyol, mem~ = mbanyol, ndhagel
• bapak = bapa, rama
• bara api = mawa
• barang = barang
• barangkali = mbokmenawa, mbokmenawi
• barat = kulon, kilèn
• bareng = bareng, sareng
• baring, ber~ = gléthakan, teturon
o membaringkan = nurokaké
o terbaring = gumléthak
o pembaringan = peturon
• baris = baris, larik
o barisan = larikan
o berbaris = baris
• barongan = barongan
• barongsai = barongsai
• baru = anyar, énggal
• barusan = lagi waé, nembé
o membarui = nganyaraké
• basah = teles
o membasahi = nelesi
o basah kuyup = teles klebes
• basa-basi = tatakrama
• basi, nasi basi = wayu, mambu
• basi, cawan = mangkok
• basil = baksil
• basis, dasar = asas, dhasar
• basis, pangkalan = pangkalan
• basket, bola ~ = baskèt
• baskom = baskom
• basmi = besmi, brastha
o membasmi = mbesmi, mbrastha
• basuh = wasuh, kumbah
o membasuh = ngumbah
• bata = bata, banon
• batako = batako
• batal = batal, wurung
o membatalkan = mbatalaké, murungaké
• batalion = batalion
• batang = pang
• Batara, dewa = bathara, déwa
• batari, dewi = bethari, déwi
• batas = wates, bates
o dibatasi = dibatesi, diwatesi
o membatasi = mbatesi, matesi
• baterai = batrè, sènter
• batik = bathik
o membatik = mbathik
• batil, batal = muspra, batal
• batin = batin, batos
• batok kelapa = bathok
• batu = watu, séla
o berbatu-batu = akèh watuné
• batuk = watuk, cekoh
o berbatuk = watuk
o terbatuk-batuk = watuk-watuk
• bau = ambu, ambet, ganda
o berbau = mambu, mambet
o bau busuk = bacin, banger
o bau-bauan = wewangèn, ambon-ambon
• baur, berbaur = campur, amor, awor
• baut = baut
• bawa = gawa, mbekta
o membawa = nggawa, ngasta
o ~ di kepala = sunggi, nyunggi
o pembawaan = bakat, sifat
o membawa-bawa = ngèmbèt-èmbèt
• bawah, dibawah = ngisor, ing ngisor
o paling bawah = ngisor dhéwé
• bawang = bawang
o bawang merah = brambang
o bawang putih = bawang
• bawel = crèwèt, criwis
• baya, sebaya = sepantar
• bayam = bayem
• bayangan = wewayangan
o bayang-bayang = ayang-ayang
o membayangkan = mbayangké
o terbayang = katon-katonen
• bayar = bayar
o bayaran = bayaran
o membayar = mbayar
o pembayaran = mbayaré
• bayi = bai
• bayonet = bayonèt
• bayu, angin = angin, pawana
• bazar = basar, pasar amal
• beasiswa = béasiswa
• bebal, dungu = bodho, bebel
• beban = sanggan
o membebani = ngebot-ngeboti
• bebas = bébas
o membebaskan = mbébasaké
• bebat = perban, blebet
o membebat = merban, mblebet
• bebek = bèbèk, kambangan
• beber, membeberkan = mbèbèraké
• becak = bécak
• becek = jemèk, jeblok
• becus = bisa, saget
• beda = séjé, béda, bènten
o dibedakan = dibédakaké
o membedakan = mbédakaké
o berbeda-beda = béda-béda
• bedah, operasi = bedhah, bedhèl
o membedah = ngoprasi, mbedhèl
• bedak = wedhak, pupur
• bedil = bedhil
o membedil = mbedhil
• beduk = bedhug
• begal, dibegal = bégal, jegal, bihal
o membegal = mbégal
• begawan = pandhita, bagawan
• begini = mangkéné, ngéné
• begitu = mengkono, ngono
• bejana = bak
• bejat = bejad, rusak
• bekal = sangu
o membekali = nyangoni
• bekas = tilas, tapak
o membekas = nabet, nipak
o barang bekas = rombèngan
• bekatul = katul, bekatul
• beker, jam beker = béker
• bekicot = bekicot
• bekisar = bekisar
• beku, membeku = njendhel
• bekuk = tekuk
• bel = bèl
• bela = béla
o dibela = dibéla
o membela = mbéla
• belacan, terasi = trasi
• belacu, kain = blacu
• belah = sigar
o membelah = nyigar, miyak
o belahan = sigaran
o sebelah = sesisih, sisih
o sebelah timur = sisih wétan
• belai, membelai = ngelus-elus
• belajar = sinau
• belaka = amung
• belakang = mburi, wingking
o belakangan = tembé, mburiné
o di belakang = ing mburi
o ke belakang = menyang mburi
o membelakangi = ngungkuraké
• belalak, mem~ = mblalak, mendelik
• belalai = tlalé
• belalang = walang
• belanak = blanak
• Belanda = Walanda, Landa
• belang = belang, blonthèng
• belanga = kuwali
• belangkin = tir, aspal
• belangko = blangko
• belanja = blanja
o berbelanja = blanja
o belanjaan = blanjan
• belantara = alas gedhé
• belas kasih = welas asih
• belas, sebelas = sewelas
• belati = glathi, lading
• belatung = blatung, sèt
• belenggu = belok, kecrèk
o membelenggu = mbelok, mblenggu
o terbelenggu = kebelok, keblenggu
• belerang = wlirang
• beli = tuku, tumbas, mundhut[1]
o dibeli = dituku, ditumbas, dipuntumbas
o membeli = tuku, tumbas, mundhut
o membelikan = nokokaké, mundhutaken
• belia = enom, taruna
• beliak, mem~ = mentheleng
• beliau = piyambakipun
• belibis = mliwis
• belimbing = blimbing
• belinjo = mlinjo
• beling = beling (ceplès)
• belit, lilit = rambat, mrambat
o berbelit~ = mbulet
• belok = ménggok
o dibelokkan = diénggokaké
o berbelok = ménggok
o berbelok-belok = mènggak-mènggok
o belokan = pènggokan
• belukar = grumbul
• beluluk = bluluk
• belum = durung, dèrèng
o sebelumnya = sadurungé, sakdèrèngipun
• belunjur = slonjor
• beluntas = luntas
• belut = welut
• benah, membenahi = nata, mbèrèsi
• benak = utek
• benalu = kemladéyan
• benam = lelep, klelep
o membenamkan = nglelepké
o terbenam = klelep, angslup (tmr srengéngé) [2]
• benang = benang, bolah, lawé
• benar = bener, leres
o sebenarnya = sakbeneré
o membenarkan = mbeneraké
• bencana = pageblug, bilahi
• benci = gething, serik
o dibenci = disengiti
o membenci = nyengiti
o kebencian = rasa sengit
• benda = barang
• bendel = bèndhel
o membendel = mbèndhel
• bendera = gendéra
• bendi, dokar = dhokar, andhong
• bendungan = wadhuk, bendungan
• bengawan = bengawan
• bengek, asma = mengi, mengguk
• bengis = wengis, galak
• bengkak = abuh
• bengkalai, ter~ = thèthèr, kethèthèran
• bengkel = bèngkèl, bingkil
• bengkok = bèngkong
• bengkuang = bengkoang, besusu
• bengkudu, pacé = pacé
• bengong = bengong, mlongo
• benih = winih, wiji, bibit
• bening = bening, resik
• benjol = bénjol, menyonyo
• bentak = getak, sentak
o dibentak = digetak, disentak
o membentak = nggetak, nyentak
• bentang, mem~ = penthang
• bentar, se~ = sadhéla, sekedhap
• bentrok = tawur, padu
• bentuk = wujud, wangun
• bentul = bentul, tales
• bentur = tubruk
o benturan = tubrukan
o dibenturkan = ditubrukaké
o terbentur = ketubruk, kejedhus
o membentur = nubruk, njedhus
• benua = bawana, buwana
• benyek = mlènyèk, mlènyèh
• beo, burung = béo, ménco
• beol = ngising, bebucal
• berahi = brahi, kasmaran
• berak = ngising, bebucal
• beranda = pendhapa. èmpèran
• berandal = brandhal
• berang = muring, kanepson
• berang=berang = berang-berang
• berangasan = brangasan
• berangkat = mangkat, budhal
• berangus = brangus
• berani = wani, kendel
o pemberani = kendel
• berantakan = bekakrah, ambyar
• berantam = gelut, tukaran
• berantas = brantas, brastha
• berapa = pira, pinten
o seberapa = sepira
• beras = beras, wos
• beras ketan = beras ketan, ketos
• berat = abot, awrat
o memberati = ngeboti
o keberatan = kabotan, kawratan
• bercak-bercak = totol-totol
• berdiri = ngadeg, jumeneng
• berengut = mrengut, nesu
• beres = bèrès, rampung
• berewok = bréwok
• bergedel = bergedèl, bregedèl
• berhala = brahala, reca
• beri = wènèh, paring, caos
o diberikan = diwènèhaké
o memberi = mènèhi, maringi
o pemberian = pawèwèh, paringan
• beri-beri = bèri-bèri
• beringas, buas = ringas, galak
• berisik = gemrenggeng
• berita = warta, kabar, wartos
• berkat, = berkat
• berlian = barlian, inten
• bernas, berisi = mentes
• berontak = nraman, brontak
• bersih = resik
o membersihkan = ngresiki
o kebersihan = karesikan
o bersih-bersih = reresik
• bersin = wahing
• beruang = beruang
• berudu = cèbong
• besar = gedhé, ageng
o membesarkan = nggedhéaké
o dibesarkan = digedhékaké
• besaran, murbei = murbéi, besaran
• besek = bèsèk
• beser = bèsèr
• besi = wesi, tosan
o besi sembrani = wesi sembrani
• beslah, mem~ = mbèslah
• beslit = bèslit
• besok = sésuk, mbènjang
o besok-~ saja = sésuk-sésuk waé
• besot, beset = besèt, mlècèt
• besuk = besuk, tilik
• besusu = bengkoang
• betah, kerasan = betah, krasan
• betapa = mèndah
• betara = bathara, déwa
• betari = bathari, déwi
• betina = wadon, wèdok
• betis = kéntol, wentis
• betot, cabut = bethot, dudut
• betul = bener, leres
o kebetulan =kebeneran, kaleresan
o sebetulnya = sakleresipun
o membetulkan = mbeneraké
• biang = babon, biyung
• bianglala = kluwung, layung
• biar = bèné, jarna, bèn
o dibiarkan = dijarna, tokna
o dibiarkan saja = jarna waé
• biasa = biasa, lumrah
o biasanya = biasané, adaté
o kebiasaan = pakulinan
o membiasakan = ngulinakaké
o terbiasa = kulina, manuh
• biawak = menyawak
• biaya = ragad
• bibi = bibi, bibék, bulik
• bibir = lambé, lathi
• bibit = winih, wiji
• bicara, berbicara = ngomong, ngendika
• bidadari = widodari
• bidan =bidhan
• bidik, mem~ = ngincer
• biduk = sampan, jukung
• biduan = penyanyi
• bijaksana = wicaksana
• bijan = wijén
• biji = wiji, isi
• bikang, kue - = bikang
• bikin = gawé, damel
o membikin = nggawé, ndamel
o bikinan = gawéan, damelan
• bikir = prawan
• biksu = pendhita Budha
• bila, kalau = yèn, menawi
• bilah, sibak = wilah
• bilal = tukang adan
• bilang = ngomong, ngendika
• bilangan = wilangan, etangan
o
terbilang = bisa diwilang
• bilas, mem~ = mbilasi, nggrirahi
• bilik = senthong, kamar
• bilis = mèlen, lara mata
• bilur = bilur
• bilyar = bilyar
• bimbang = mangu-mangu, kéwuhan
• bimbing = tuntun
o dibimbing = dituntun
o membimbing = nuntun, muruki
o bimbingan = tuntunan
• bina, membina = ndhidhik, mbangun
• binal = rongèh, mbedhal
• binar, ber~ = sumunar, sumringah
• binasa = tumpes, binasa
• binatang = sato, kéwan
• binatu = binatu, penatu
• bancang, ber~~ = renbug, rembugan
• bingar, ingar~ = ramé banget
• bingkai = wingku, pigura
• bingkas = cepet, gelis
• bingkisan = wungkusan
• bingung = bingung
o membingungkan = bingungaké
• bini = bojo, istri, garwa
• bintang = lintang
• bintik-bintik = plenik-plenik
• bintil = bintul
• biola = biola, piyul
• birahi = brahi, birai
• biri-biri = wedhus gibas
• birit, ter~ = sipat kuping
• biru = biru
• bis, bus = bis
• bisa, dapat = bisa, saged
• bisa, racun = wisa, racun, upas
• bisan = bésan
• bisik = bisik, klesik
o berbisik = bisik-bisik
o dibisiki = dibisiki
o membisiki = mbisiki
• bising = bising, mbrenegi
• bisu = bisu
o membisu = meneng waé
• bisul = wudun, kukul
o bisulan, ber~ = wudunen, kukulen
• biting = biting
• bius, membius = mbius
• blangkon = blangkon
• blaster = pranakan, campuran
• bobok, tidur = bobo, turu, tilem, saré
• bobol, jebol = bobol, jebol, bedhah
o membobol = mbobol, njebol
o kebobolan = kemalingan
• bobot, berat =bobot, abot, awrat
• bobrok = rusak, bubrah, bibrah
• bocah = bocah, laré
• bocor = bocor, trocoh
o kebocoran = ketrocohan
• bodoh = bodho, goblok
• bodor = bsdut, dhagelan
• bogel, bugil = wuda blèj
• bogem mentah = jotos, anteman
• bogi, dhokar = dhokar, bèndhi
• bohong = apus, goroh, dora[3]
o dibohongi = diapusi, digorohi
o membohongi = ngapusi, nggorohi
• bokong, pinggul = bokong
• boksen = tinju
• bol, jambu bol = jambu bol
• bola - bal
• bolak, mata - = mblalak
• bolak-balik = wira-wiri
• boleh = éntuk, olèh, angsal', pareng, kepareng
o memperbolehkan = ngidini, marengaken'
• bolong = bolong
o ber~~ = pating cromplong
• bolos = bolos
• bolot, mem~ = merban, mbebed
• bonceng = boncèng, nunut
o membonceng = mboncèng, nunut
• bondong, ber~~ = pating grombol
• boneka = bonéka, golèkan
• bong = bong, tukang supit
• bongkar = jebol, bongkar
o dibongkar = dijebol, dibongkar
o membongkar = njebol, mbongkar
• bongkok = bungkuk, wungkuk
• bongkot = bonggol
• bonsai = bonsé
• bongsor = bongsor, longgor
• bontot = ragil, wuragil
• bonus = presèn, persèn
• bonyok = bonyok, tatu
• bopeng = burik
• bopong, mem~ = bopong, mbopong
• bor = bor
• bordir = bordir, sulaman
• boreg = tanggungan
• borgol = kecrèk, blenggu
• borok = borok, korèng
• borong, mem~ = borong, mborong
• boros = boros, royal
• bosan = bosen, jelèh
o membosankan = mboseni, njelèhi
• botak = brundul, buthak
• botol = gendul
• boyongan = boyongan, pindhahan
• brangkas = lemari wesi
• buah = woh
o berbuah = awoh
o -buahan = woh-wohan
o -dad =susu, payudara
o -pelir = pringsilan
o -hati = kekasih
o -pinggang = ginjel
• buai, ayun = ayunan
o buaian = bandulan
• bual, membual = ndopok, ndobos, umuk[4]
• buana = bawana, donya, bumi
• buang = guwang, bucal
o membuang = ngguwang, ngguwak
o -air besar = ngising, bebucal
o -air kecil = nguyuh
o -muka = mlèngos
o terbuang = kebuwang
o dibuang-buang = diguwak-guwak
• buas = galak, ringas
• buat, untuk = kanggo, kagem
• buat, cipta = gawé, damel
o buatan = gawéyan, damelan
o dibuat = digawé, dipundamel
o membuat = nggawé, ndamel
• buaya = baya, bajul
• bubar = bubar, bibar
o membubarkan = mbubaraké
• bubuk = bubuk
• bubungan = wuwungan
• bubue = bubur
• bubul = bubul
• bubut, cabut = bubut, mbubuti
• bubut, mesin = mesin bubut
• bucu, pojok = pojok
• budak = budhak, batur
• budek = budheg, jampeng
• budi pekerti = watak, budi pekerti
• buduk, kusta = budhug, kusta
• bufet = bufèt
• bugar, segar ~ = seger, bagas
• bugenfil = bugènfil
• buhuk = gondok
• buhul, simpul = bundhelan tali
• bui, penjara = buwi, kunjara
• buih = umpluk, unthuk
o berbuih = ngumpluk, ngunthuk
• bujang = bujang, legan
o membujang = mbujang
• bujuk = ojok-ojok
o membujuk = ngojok-ojoki
• bujur, membujur = mujur
• buka = bukak, bikak
o dibuka =dibukak
o membuka = mbukak
• bukan = dudu, sanès
• bukit = punthuk, gumuk
• bukti = bukti
o membuktikan = mbuktèkaken
o terbukti = kabuktèn
• buku, kitab = buku, kitab
o membukukan = nyathet
• buku, ruas = ros
• bulan = rembulan, wulan
o bulan madu = bulan madu
o berbulan - = sasèn-sasèn
o bulanan = sasèn
• bulat = bunder
o bulatan = bunderan
• bulir = wuli, dhompol
• bulu = wulu
o bulu kening = alis
o bulu mata = idep
o berbulu = duwé wulu
o membului = mbubuti
• buluh, bambu = pring, deling
• bumbu = bumbu
• bumi = bantala, bumi
o mengebumikan = mendhem, ngubur, nyarèkaken
o bumiputra = wong pribumi
• bumbung = bumbung. lodhong
• buncis = buncis, boncis
• buncit = mblendhung
• bunda = ibu
• bundar = bunder
• bundel, bendel = bh~endhel
• bundel, simpul = bundhel, sindhetan
• bunga = kembang, sekar
o berbunga = ngembang
o mem~kan uang = nganakaké dhuwit
• bungkam = mingkem, bungkem
• bungkar = bongkar, rucat
o membongkar = mbungkar, mbongkar
• bungkil = bungkil
• bungkuk = wungkuk, busu
o membungkuk = mbungkuk
• bungkus = wungkus
o dibungkus = dibungkus
o membungkus = mbungkus
• bunglon = bunglon
• bungsil = bluluk
• bungsu = ragil, wuragil
• buntal, ikan buntal = iwak buntak
• buntet, buntu = buntet, bumpet
• bunting = meteng, mbobot
• buntu = buntet
• buntung = buntung
• buntut = buntut
o berbuntut = duwé buntut
o membuntuti = ngetitaké
• bunuh =pati
o dibunuh = dipatèni
o membunuh = matèni
o bunuh diri = nglalu
• bunyi = swara, uni, swanten
o dibunyikan = diunèkaké
o berbunyi = muni, nyuwara
• bunyi-bunyian = tetabuhan
• burai, terburai = mawur
• buram, suram = surem, bureng
• buras, memburas = ndopok, ndobos
• burik, bopeng = pilak, burik
• buronan = buronan, buron
• buru, berburu = oyak, mbebedhag
o terburu-buru = kesusu, kesesa
• buruh = buruh, kuli
• buruk = èlèk, ala, awon
• burung = manuk, peksi
• burut, hernia = ketedhun, kondor
• busa, buih = unthuk, umpluk
o berbusa = mumpluk, ngumpluk
• busana = busana, rasukan
• bustan, taman = taman, patamanan
• busuk = bosok
• busung = busung
• busur = gandhéwa
• buta = picek, wuta
• buta, raksasa = buta
• butak,keruh = buthek
• butir, sebutir = gelintir
• butuh = perlu, butuh, betah
o membutuhkan = mbutuhaké
o kebutuhan = kabutuhan
• butuh, zakar = peli, palanangan'
• butut = mangkak, lawas
• buyar = buyar, ambyar
• buyut = buyut
Babak-bunyak Calar-balar Babar Bersalin/Selesai Babat Perut (lembu/kerbau) Bacem Peram/Jeruk Bacin Berbau (Cth. Bau Ikan Masin/Peram) Badek Bau Busuk Baji Pasak Bajing Tupai Bakol Bakul/Raga Balang Baling Balei Balai Bales Balas Balie Balik Balong Tulang Balot Balut Banci'an Beralas Sesuatu Bancoh Bancuh Bandol Bandul Banger Bau Bangar Banget Sangat Bangir Mancung Bangkei Bangkai Bangku Kerusi Banting Hempas Bantut Terencat Banyu Air Bapak Bapa/Ayah Baran Marah Bareng Saing/Sama-sama Basoh Basuh Bates Batas Batir Kawan Batok Tempurung Battok Dahi Bayem Bayam Bejat Rosak Belarat Merebak/Marak (api) Belasak Terbabas Beling Kaca Belolok Putik Kelapa Belonyok Lembik/Becak Bendeh Kacang Bendi Bendo Benda Bendok Lontar/Baling Bocah Budak Boco Baca Bodol Lama/Usang/Buruk Bojjo Suami Bojo Isteri Bokong Pantat Bolak-balik Bolak-Balik Bolong Berlubang Boncit Buncit Bongko Mati Bongkos Bungkus Bongok Bodoh Bongsot Busut Bontot Ekor Borok Kudis Kepala Borop Hidup (api) Boruk Buruk Boto Bata Boyan Buaian Boyo Buaya Boyong Pindah Boyot Cicit Buak Buang Bubar Bersurai Budek Pekak Bujel Tumpul Bulet Bulat Bumpet Sumbat Bung Rebung Buri Belakang Buyar Berterabur Boleng Belang Bongso Bangsa Buthi Meronta Botho Raya Bibik Mak Cik Bebek Itik Bereng Comot Babon Ibu Ayam Bundas Melecet (Cedera) Berutu Tongkeng Ayam Benjet Buka Dengan Jari Bengep Sembab Bendol Bengkak Bengi Malam Bien/ ndisek Dulu Berayan Bersama-sama Brewok Jambang Beko Meragam Beser Buasir Beton Biji (Cempedak/Durian) Bejo Baik
C
• cabang = pang
o bercabang = ngepang
• cabe = lombok
o cabe rawit = lombok rawit
o cabe merah = lombonk abang
• cabik, robek = suwèk
• cabir = suwèk dawa
o cobar-cabir = pating sluwir
• cabul = cabul, rusuh, saru
• cabut = bedhol, bubut
o dicabut = dibedhol, dibubuti
o tercabut = kebedhol
• cacar = cacar
• cacat = cacat
• caci = pisuh, dhamprat
o dicaci = dipisuhi
o mencaci = misuhi, nyacad
• cacing = cacing
o cacingan = cacingan
• cadangan = sèrep, cadhangan
• cadar = krodhong
• cadas = wadhas
• cadik = katir
• cagak = cagak, saka, pal
• cahaya = cahya, sunar
o becahaya = sumunar, sumorot
• cair, encer = cuwèr, èncèr
o mencair = dadi èncèr
o cairkan dulu = èncèrké dhisik
• cakalang = iwak tongkol
• cakap, pintar = pinter
o bercakap- = omong-omong
• cakar = cakar, cèkèr
o dicakar = dicakar
o mencakar = nyakar, nggaruk
• cakep = bagus, nggantng
• cakra = cakra
• cakrawala = cakrawala, langit
• calo, makelar = calo, blantik
• calon = bakal, calon
o mencalonkan = nyalonaké
• cambang = godhèg, cambang
• cambuk = pecut, cemethi
o dicambuk = dipecut
o mencambuk = mecut
• camilan = camilan, mil-milan
• campa = macan lorèng
• campah = campah, kemba
• campak, buang = sebrat, kiprat
o dicampakkan = disebratké
• campak, sakit - = lara campak
• campur = campur, amor, awor
o bercampur = nyampur, ngamor
o dicampur = dicampur
o ikut campur = mèlu campur, mélu-mélu
o mencampur = nyampur, ngamor
o campuran = campuran
o campur aduk = campur bawur
• canai, gerinda = grénda
• canag = bendhé
• cancut, cawat = cawet
• canda = guyon, gojèg
o bercanda = geguyon, gojègan
• candi = candhi
• candu = candu, madat
• canggung = kikuk, éwuh
• cangking = nyangking
• cangkir = cangkir, cingkir
• cangklong = cangklong, oncé
• cangkok = cangkok
o mencangkok = nyangkok
o cangkokan = cangkokan
• cangkul = pacul
o dicangkul = dipacul
o mencangkul = macul
• cantelan = canthèlan
o mencantelkan = nyanthèlaké
• cantik = ayu, èlok, èdi pèni
• canting = canthing
• cantol = canthol
o kecantol = kecanthol
• cantrik = cantrik
• cantum, ter- = klebu, kamot
• cap = cap, mèrek
• capai, tercapai = tekan, katekan
o mencapai = tekan, dumugi
• capai, capek = liyu, kesel, sayah
• capak, remeh = sepélé, lirwa
• capil, topi = capil, caping
• capuk, bopeng = burik, bopèng
• cari = golèk, pados
o mencarikan = nggolèkaké
o mencari = nggolèki
o mencari-cari = golèk-golèk
• carter, men- = séwa, nyarter
• cat = cèt
o mengecat = ngecèt
• catat = cathet
o dicatat = dicathet
o mencatat = nyathet
• catatan = cathetan
• catu = cathu, duman
• catur, sekak = catur, sekak
• catut, mencatut = ngelong
• catut, tang = catut, tang
• cawan = cawan, lèpèk
• cawat = cawet
• cebok, bercebok = cawik, céwok
• cebol = cébol, kunthèt
• cebur, kecebur = njegur, kejegur
o diceburkan = dijeguraké
o menceburkan = njeguraké
o tercebur = kejegur
• cecak = cecak
• cecap, men- = nyicipi, ngicipi
• cecer, ber-an = kècèr, kecècèran
• cecunguk = coro
• cedera, luka = tatu
• cegah = penging, penggak
o dicegah = dipenging, dipenggak
o mencegah = menging, menggak
• cegat = cegat, adhang
o dicegat = dicegat, diadhang
o mencegat = nyegat, ngadhang
• cekatan = trengginas, akas
o cekcok = grejegan, padu
= regejegan, padudon, udur [5]
• cekik = tekak, tekek
o dicekik = ditekak, ditekek
o mencekik = nekak
• cekok = men~i = cekok, nyekoki
• cekukan, makan = ceguken
• cekung, pipi = kempot
• cela, caci = paido, cacad,
= paiben [6]
•
o mencela = maido, nyacad
• celah-celah = selan, renggangan
• celak mata = celak
o bercelak = nganggo celak
• celaka = cilaka, apes
o kecelakaan = kacilakan
o mencelakakan = nyilakakaké
• celana = kathok, lancingan
• celas-celus = bludhas-bludhus
• celeng = cèlèng
• celengan = cèlèngan
o nyelengi = nyèlèngi
• celup = celup, wedel
o dicelupkan = dicelupaké
o mencelupkan = nyelupaké
• celurit = clurit
• celurut, tikus = tikus clurut, curut
• cemar, kotor = reged
• cemara = cemara
• cemas = was-was, sumelang
• cemberut = mrengut
• cembung = mblendhuk
• cemburu = sujana
• cemerlang = gemebyar
• cemeti = pecut
• cemooh, men~ = écé, ngécé
• cempaka = cempaka
• cempedak = cempedhak
• cemplung = cemplung, jegur
o dicemplungkan = dicemplungaké
o kecemplung = kecemplung
o men~kan = nyemplungaké
• cencang = iris, tugel, kethok
o mencencang = ngiris, nugel
• cendana = cendhana
• cendawan = jamur
• cenderung = ngeboti
• cendol = cèndhol
• cengang, ter~ = kamitenggengen
• cengar-cengir = cengar-cengir
• cengeng = gembèng
• cengkeh = cengkèh
• cengkeram = cekethem
o mencengkeram = nyekethem
• cengkerama = geguyon, gegojègan
• cengkerik = jangkrik
• cengkir = cengkir
• centeng = centhèng, mandhor
• cepat = cepet, enggal
• ceper, datar = rata, radin
• ceracau, men~ = nglindur
• cerah = padhang, njingglang
• cerai = pegat, pisah
o bercerai = pegatan. pisahan
o diceraikan = dipegat
• ceramah = sesorah
• cerana = wadhah kinang
• cerca, maki = diunèk-unèkaké
• cerdik = pinter, sugih akal
• cerek, teko = cèrèt, téko
• cerewet = crèwèt
• ceria = sumringah
• cerih = ampas, sepah
• cerita = crita, cariyos
• ceriwis = criwis, sugih omong
• cermai = cremé
• cermat = premana, tliti
• cermin = pengilon
o bercermin = ngilo
• ceroboh = grusa-grusu, kasar
• cerobong = crobomg, pipa
• cerutu = srutu
• cespleng = cesplèng, mandi
• cetak = cétak
o encetak = nyétak
• cetek = cethèk, ora jero
• cibir, men~ = ngiwi-iwi, njudhir
• cicak = cecak
• cicil = cicil, angsur
o dicicil = dicicil, diangsur
o mencicil = nyicil, ngangsur
• cicip = incip, icip
o dicicipi = diincipi
o mencicipi = ngincipi
• cicit = canggah
• ciduk = cidhuk, nyidhuk
• cikar = cikar, grobak
• cilik, kecil = cilik, alit
• cina = cina, tionghwa
• cimplonhg = dadhu
• cincang = cacah
o mencincang = nyacah
• cincin = ali-ali, sesupé
• cinta = tresna, asmara
o bercintaan = dhemenan
• cipta = cipta
o diciptakan = diciptakaké
o menciptakan = nyiptakaké
• ciri, tanda = ciri, titèn
• citarasa = seléra
• cita-cita = gegayuhan
• cium = sun ambung, aras
o dicium = disun. diambung
o mencium = ngesun, ngambung
o cium-ciuman = ambung-ambungan
• tercium = ngganda
• ciut, menciut = saya cilik, ciut
• coba = coba, jajal\**dicoba = dicoba, dijajal
o mencoba =njajal, nyoba
o cobaan = pacoban
o percobaan = njajal. nyoba
o coba-coba = njajal, pisan-pisan
• cobek = lèmpèr, cowèk
• cocok, pas = cèples, cocok
o mencocokkan = nyocokaké
• cocok, tusuk = sujèn, sunduk
• codot = codhot
• cokelat = sokelat, soklat
• cokol, ber~ = lelungguhan
• colek, jawil = jawil,ndulit
o mencolek = njawil, ndulit
• colok, obor = obor, suluh
• colot, mencolot = mencolot, mlumpat
• colong, men~ = nyolong
• comberan = pecerèn, combèran
• comblang = germa, jomblang
• comot, dekil = reged, gluprut
• comot, men~ = njupuk
• compang-camping = rowak-rawèk
• condong = dhoyong
• congek = kopoken, budheg
• congkak = kumalungkung
• congkel = cukil, cukit
o mencongkel = nyukil, nyukit
• contoh = conto, tiru, tuladha
o dicontoh = diconto, ditiru
o mencontoh = nyonto
• contong = conthong
• copet = copèt, kutil
o dicopet = dicopèt, dikutil
o mencopet = nyopèt, ngutil
o kecopetan = kecopètan
• copot = coplok, copot
• cor = ngecor = cor, ngecor, ngecur
• corak = gambaran, gagrak
• corat-coret = orèk-orèk
• coret = corèk
• coreng = corèk
• coro. kecoa = coro
• corong = torong, corong
• cuaca = hawa
• cubit = jiwit
o mencubit = njiwit
• cuci = kumbah, girah
o cuci baju = ngumbahi, nggirahi
o cuci beras = mususi
o cuci piring = asah-asah,
= isah-isah [7]
•
o cuci kaki = wisuh, wijik, wasuh
o cuci muka = raup, suryan
• cucu = putu, wayah
o bercucu = nduwé putu
• cucuk, paruh = cucuk
• cucur, ber~an = mbrebes mili
• cuil, mencuil = cuwil, nyuwil
• cuka = cokak
• cukai = cukai, pajeg
• cukil = cukil, cungkil
• cukong = cukong, bandar
• cukup = cukup, cekap
o mencukupi = nyukupi
o kecukupan = kacukupan
• cukur = cungkur, pangkas,
= paras [8]
•
o bercukur = nyukur, mangkas
o dicukur = dicukur
• cula = cula, sungu
• culas. licik = urik, srèi
• cuma, hanya = mung, namung
• cuma-cuma = gratis
• cumbu, bercumbu = sembranan, gojègan
• cumi-cumi = cumi-cumi
• cungkil = cukil
• cuplik = cuplik
• curam = njojrog, njuleg
• curang = urik
• curi = colong
o dicuri = dicolong
o mencuri = nyolong
o pencuri = maling, pandung
o kecurian = kemalingan
• curiga = sujana, jubriya
o dicurigai = dikira, disangka
o mencurigai = nyujanani
• cuti = perlop = prèi, cuti, perlop
D
• dacin = dhacin, timbangan
• dada = dhadha,
=jaja [9] [10]
• dadak, men- = dadakan, ujug-ujug
• dadali = alap-alap
• dadar, telur = dadar
• dadu = dhadhu
• dadung, tali - = dhadhung
• daerah = wewengkon, praja
• daftar = daptar, urutan
o mendaftarkan = ndaptaraké
• terdaftar = kecathet
• dagang = dagang, dodolan
o berdagang = dodolan, dagang
o dagangan = dagangan
• dagel = dhagel, banyol
o mendagel = ndhagel, mbanyol
• daging = daging
• dagu = janggut, kethekan
• dahaga - ngelak, salit
• dahak = riak
• daham = dhèhèm
o berdaham = ndhèhèm
• dahan = pang
• dahi = badhuk, palarapan
o dahi nonjol = badhuk nonong
• dhsyat = hébat
• dahulu = biyèn, rumiyin
o mendahului = ndhisiki
o pendahuluan = bebuka, wiwitan
• daki, kotoran = bolot, dhangkal
• daki, mendaki = manjat, mènèk
• dakon = dhakon, congklak
• daksina = kidul
• dakwa, tuduh = dakwa, tuduhan
• dalal = makelar, blantik
• dalam = jero, lebet
o kedalaman = jeroné
o pedalaman = dhaérah kepencil
• dalang = dhalang
o mendalang = ndhalang
• pedalangan = pedhalangan
• dalih = alesan
• dalil = dalil, panuntun
• dam = bendungan, wadhuk
• damai = tentrem
• damar, pelita = damar, obor, suluh
• damba(an) = pengarep-arep
o mendambakan = ngarep-arep
• dampar, terdampar = kandhas, kéntas
• damping = sandhing
o berdampingan = sesandhingan, mèpèt
o mendampingi = njèjèri, ngancani
• damprat, didamprat = dilabrak
• dan = lan, karo, kaliyan
• dana = dana, béa
• danau = tlaga, sendhang
• dandan = dandan, dandos
o berdandan = macak, ngadisalira
o mendadani = ndandani
o dandanan = dandanan
• dandang = dandang
• dangkal = cethèk
• dangau, gubuk = gubuk
• dansa = dhangsa
• dapat = olèh, éntuk, bisa, pikantuk, saged
o terdapat = ana
o pendapatan = olèh-olèhan
o kedapatan = ketemu, konangan
• dapur = pawon
• dara, perawan = prawan, kenya
o burung dara = dara
• darah = getih, rah, ludira
o berdarah = getihen
• darat = dharat
o mendarat = ndharat
• dari = saka, awit, saking
o darimana = saka ngendi
o daripada = tinimbang
• darmawisata = piknik, nglèncèr
• darurat = gawat, kepeksa
• dasa = sepuluh
• dasar = dhasar, landhesan
• dasi = dhasi
• daster = dhaster
• datang = teka, rawuh
o berdatangan = padha teka
o kedatangan = ketekan
o pendatang = wong manca
• datar = rata
o dataran = lemah sing rata
• datuk = sesepuh, pinisepuh
• daun = godhong, ron
o berdaun = thukul godhong
o daun-daunan = godhong-godhongan
• dawat, tinta = mangsi
• dawet, cendol = dhawet, cèndhol
• dayung = dhayung
o mendayung = ndhayung
o didayung = didhayung
• debar, ber- = dheg-dhegan
• debu = bledug, lebu, awu
o berdebu = nglebu
• dedak = dhedhak
• dedel, men- dhèdhèl, ndhèdhèl
• degil = bongol
• deham, ber- = dhèhèm
• dekam = dhekem
• dekan = dhékan
• dekap, men~ = ndhekep, sikep
• dekat = cedhak, caket, celak
o berdekatan = jèjèr
o mendekati = nyedhaki
• dekil = boloten, reged
• dekorasi = rerenggan
• delapan = wolu
• delik, men~ = mecicil, mentheleng
• delima = dlima
• delman = dhokar, andhong
• demam = adhem panas, mriang
• demi = dhemi
• demikian = mangkono, mangkéné,
mangkana, mekaten[11]
• demit = dhemit, sètan
• dempet = rapet, dhémpét
o berdempetan = èmpèt-èmpètan
• dempul = dhempul
• denda = dhendha, ukuman
• dendam = dhendham
• dendang, ber~ = nembang, ura-ura
• dendeng = dhèndhèng
• dengan = karo, kaliyan
• dengar = krungu, mireng
o mendengarkan = ngrungokaké
o didengarkan = dirungokaké
o pendengar = pamiyarsa
• dengki = srèu=i, drengki
• dengkul = dhengkul, jengku
• dengkur, men~ = ngorok
• dentum = gleger
• denyut, ber~ = keduten
• depa, sedepa = dhepa, sedhepa
• depak = nyèpak, nendhang
• depan = ngarep, ngajeng
o didepan = ing ngarep
o kedepan = mengarep
• depot = dhepot, warung cilik
• dera, men~ = sabet, nyabet
• derajat = drajat
• derai, ber~ = mbrebes
• deras = deres, santer
• derek = kèrèkan
o menderek = ngrèrèk
• deret = baris, larik
o berderet = lelarikan
o deretan = larikan, barisan
• derita = panandang
o menderita = nandang, sengsara
o penderitaan = kasangsaran
• derma = derma, dana
• dermaga = dermaga
• dermawan = loma
• desa = désa, dhusun
• desah = klesik, lirih
• desak = dhesak, suk
o berdesakan = suk-sukan
• desas-desus = kabar angin
• desir, ber~ = sembribit (angin)
• destar = iket, udheng
• detail = jlimet, njelimet
• detektif = dhétèktif, resèrse
• detergen = dherjèn
• detik, sedetik = dhetik, sedhetik
• dewa = déwa
• dewasa = déwasa
• dewi = déwi
• di, pada = nèng, ing, wonten
• dia = dhèwèké
dhèwèkné, piyambakipun
• diam = meneng, mèndel
o diam-diam = meneng-meneng
o mendiami = ngenggoni
o kediaman = omah, griya
• dian = tèplok, ublik
• diang, ber~ = garang, gegenèn
• diare = mèncrèt
• didih, men~ = umob
• didik = ajar
o mendidik = ngajari
o pendidikan = pawiyatan'
• diesel = dhisel
• diet = dhiét
• dik, adik = adhi, rayi
• dikau = kowé, panjenengan
• dikir = dikir
• dikit, sedikit = sithik, sekedhik
• diktat = dhiktat
• dikte = dhikté
o mendikte = ndhikté
• dinamit = dhinamit
• dinamo = dhinamo
• dinar = dhinar
• dines = dhines
• dinding = témbok
• dingin = adhem, anyes, asrep
o kedinginan = kadhemen
• dingklik = dhingklik
• dipan = dhipan, ambèn
• diploma = dhiploma, ijazah
• diri = awak, badan, salira
o dirinya = dhèwèké, awaké
o sendiri = dhéwé
• di sana = ing kana
o di sini = ing kéné
• doa = donga
o didoakan = didongakaké
o mendoakan = ndongakaké
o berdoa = ndonga
• dobel = dhobel, rangkep
• dobi = tukang, penatu
• dobol, bolong = bolong, bocor
• dobrak = mbobol, mbedhah
• dodol, kue - = dhodhol, jenang
• dokar = dhokar, andhong
• dokoh = liontin
• doktrin = dhoktrin
• domba = wedhus gibas
• domino = dhomino, gaplé
• dompet = dhompèt, slepèn
• donat = dhonat
• donatir = dhonatir, panderma
• dongak, men~ = ndhangak
• dongeng = dongèng
• dongkel = dhongkèl
• dongkrak = dhongkrak
• dongkol = mangkel
• donor darah = panyumbang getih
• dorong = surung
o didorong = disurung
o mendorong = nyurung
• dos, kardos = dhus, kardhus
• dosa = dosa
• dosin = losin
• dot = dhot
• doyan = doyan, dhemen
• doyong = dhoyong, miring
• drama = lakon sedhih
• drum = tambur
• dua = loro, kalih
o jadi dua = dadi loro
o berduaan = sarimbit
o dua belas = rolas, kalih welas
• dua puluh = rongpuluh, kalih dasa
o dua puluh lima = selawé, selangkung
• dubur = silit, dhubur
• duel, tanding = gelut, tandhing
• duda = dhudha
• duduk = lungguh, lenggah, pinarak
• duga = kira, duga, nyana
o menduga = ngira, nduga
o diduga = dikira
• dugal = ndugal
• duha = duha
• duhur = lohor, dhuhur
• duit, uang = dhuwit, arta
• duka cita = susah, sungkawa
• dukuh = dhukuh, désa
• dukun = dhukun
o dukun beranak = dhukun bayi, praji[12]
• dukung, men~ = sokong, bantu
• dul, dahulu = biyèn, dhisik
o didahului = didhisiki
o mendhului = ndhisiki
• dungu = goblok, bodho
• dunia = donya, jagad
o sedunia = sedonya, sejagad
• dupa = menyan, dupa
o pedupan = padupan
• durhaka = duraka
• durat = mutiara
• duri =eri
o berduri = ana eriné
• durian = durèn
• durjana = jahat
• dusta = ngapusi, goroh
o berdusta = ngapusi
• dusun = désa, kampung
o pedusunan = padésan
• duta = dhuta, utusan
o kedutaan = kedhutaan
• duyun, ber~~ = gerombol, ndlidir
• duyung, ikan duyung = duyung
E
• ebi = èbi
• eceran = ècèran, kètèngan
o mengecer = ngècèr, ngètèng
• edan, gila = gendheng, édan
• edar = ubeng, ider
o mengedarkan = ngubengaké
o mengedari = ngubengi, ngiteri
o beredar = mubeng, ngalih-ngalih
o peredaran = mubengé
• edisi, terbitan = weton,
• edit, mengedit = mranata
• egrang = ègrang
• eja, mengeja = èja, ngèja
• ejan, mengejan = eden, ngeden
• ejek, mengejek = écé, ngécé
• ekonomis = gemi, ora boros
• ekor = buntut
o berekor = ana buntuté
o mengekor = ngetutaké, ngeloni
• eksamen = ujian, pandadaran
• eksem = èksém
• eksperimen = pacoban, jajalan
• ekspedisi = pangiriman barang
• eksposisi = pamèran
• ekspres = cepet, banter
• ekstra = èkstra, tambahan
• ekuator = katulistiwa
• elak, mengelak = éndha, ngéndhani
• elang = wulung, alap-alap
• elok = apik, èdipeni, saé
• elon, ngeloni = mihak, ngéloni
• elus, mengelus = elus, ngelus
o dielus-elus = dielus-elus
• emak, ibu = embok, biyung
• emas, mas = emas, jené, kencana
• embah = simbah, eyang
• embak, mbakyu = mbak, mbakyu
• embel-embel = èmbèl-èmbèl
• ember = èmbèr
• embun = mbun
• emis, pengemis = wong ngemis, kéré
• emong, ngemong = emong, momong
• emosi = émosi, pangrasa
• empal = empal
• empang, kolam = blumbang
• empas, hempas = sebrat, kipat
o dihempaskan = dikipataké
o menghempaskan = ngipataké
• empat = papat, sekawan
o empat belas = patbelas, sekawan welas
o empat puluh = patang puluh, sekawan dasa
o berempat = wong papat
o perempatan = prapatan
o seperempat = seprapat, sapro sekawan
• empedu = peru
• empela = rempela
• empelas = amplas, amril
• emper = èmpèr, tritisan
• emping = emping
• empuk = empuk
• empulur = gabus
• enak = énak, sedhep, eco
o seenaknya = sak énaké
o mengenakkan = ngepénakaké
o keenakan = kesenengen
• enam = enem
o berenam = jumlahé enem
o enam belas = nembelas
o enam puluh = sewidak
• enau = enau
• encer = cuwèr
• encok = éncok, rématik
• endap(an) = enep, enepan
o mengendapkan = menepaké
• endap, mengendap = ndingkik
• engah, terengah = krenggosan
• enggan = wegah, éwuh
• engkau = kowé, penjenengan
• engkol = éngkol
• engkong = embah, éyang
• engsel = èngsèl
• enom = enom, anom
• entah = embuh, duka
• entar, sebentar = mengko, mangké
• entas, mengentas = ngentas
• enteng = ènthèng, rèmèh
• enyah = lunga, minggat
o mengenyahkan = nundhung, nggusah
• eram = angrem
o mengerami = ngangremi
• erang, mengerami = ngangremi
• erang, meng~ = sambat, ngirih
• erat, ketat = kenceng
• ereksi = ngaceng
• eret, seret = gèrèt
• ercis = kacang kapri
• eru = cemara
• es = ès
• esa, tunggal = èsa, tunggal
• esah, sah = sah, absah
• esok = sésuk, mbénjing
o keesokannya = ésuké
• etika = subasita
• eyel, mengeyel = ngèyèl
F
• faedah : guna, piguna
• faham : faham, paham
• fajar : bang-bang wétan
• fakir muskin : fakir-miskin
• fakta : fakta, kanyatan
• faktur : paktur
• fakultas : fakultas
• famili : pamili, Kulawarga
• fana : ora langgeng
• fanatik : panatik
• faraj, farji : parji, gawuk, turuk
• farak : béda, séjé, Bènten
• fardu, wajib : wajib, kudu, Kedah
• farmasi : farmasi
• fasih : fasih, apal
• fasilitas : kalonggaran
• fatihah : patèkah
• fatwa : patwa, naséhat
• feodal : pèodal
• fertil : subur
• film : filem, pèlem
• filsafat : palsapah
• filter : saringan
• finis : finis, pungkasan
• firasat : firasat, glagat
• firdaus : suwarga, firdaus
• firman : firman, sabda
• fisik : wadhag, jasmani
• fitnah : pitenah, Cidra
• formal : resmi, formal
• formulir : formulir, blangko
• foto : potrèt
• foya-foya : royal
• frustasi : kuciwa
• fulus : dhuwit, Arta
• fungsi : kalungguhan
o berfungsi : migunani
G
• gabah = gabah
• gabuk, hampa = ora isi
• gabung = kumpul, campur
• gabus = gabus
• gada = gada
• gadai = gadhé
• gadang, ber- = lèk-lèkan
• gading = gadhing
• gadis = prawan, kenya
• gaduh, ramai = ribut, ramé
• gerak = obah
• gestur
• habis = entèk, telas
o dihabiskan = dientèkaké
o menghabisi = mungkasi
o menghabiskan = ngrampungaké
o penghabisan = pungkasan
o kehabisan = kentèkan
• hablur = jendhelan
• hadang = adhang, cegat
o menghadang = ngadhang, nyegat
• hadap = adhep
o menghadap = ngadhep
o menghadapi = ngadhepi
o dihadapkan = diadhepaké
o berhadapan = arep=arepan
o terhadap = marang
• hadiah = hadhiah, ganjaran
o berhadiah = ana hadhiahé
• hadir = ana, teka, wonten
o hadirin = para rawuh
o menghadiri = nekani, ngrawuhi
• hafal = apal
o menghafalkan == ngapalaké
o hafalan = apalan
• hai = hé, é
• haid = haid
• hajar, dihajar = digebug
• hajat = kajat, niyat
o berhajat = duwé kajat
o hajatan = kajatan
o hajat besar = ngising, bobotan
o hajat kecil = nguyuh, tetoyan
• haji = kaji
• hak, wewenang = hak
• hak sepatu = tungkak sepatu
• hakikat = hakèkat
• hakiki = bener, sabeneré
• hakim = hakim
o menghakimi = mutusi prakara
• hal = hal, bab, prakara
• halal = halal, kalal, sah
o menghalalkan = ngalalaké
• halaman, rumah = latar, pekarangan
• halaman, buku = kaca (buku)
• halang = alang
o menghalangi = ngalangi
o halangan = alangan
o terhalang = kepalang, kalingan
o Penghalang = aling-aling
• halau = gusah
o dihalau = digusah
o menghalau = nggusah
• halilintar = kilat, thathit
• halimun = kabut, pedhut
• halte = halte
• haluan = ancas, tujuan
o sehaluan = setujuan, seancas
• halus = alus
• hama = ama
• hujan = jawah
I
• ia, iya = iya, inggih, injih
o mengiakan = ngiyani, mbeneraké
• ia, dia = dhèwèké
• ialah = iya kuwi, yaiku, yakuwi
• iba = mesakaké
o beriba-iba = nrenyuhaké
• ibadat = ibadah
o beribadat = ngibadah
• ibarat = umpama
o mengibaratkan = ngibarataké
• iblis = dhemit, sétan
• ibu = ibu, biyung ,emak
• identik = podo,
• ikal = brintik
• ikan = iwak
• iklan = pariworo
• ikut = melu
• ingat = eling
• ingin = pingin
• ini = iki
• injak = idek, pidek
• intip = injen, nginjen
• isap = sedot, nyedot
• istirahat = ngaso, laut
• itik = bebek
• itu = iku, kuwi
J
• jabal, menjabal = ngrampas, mbégal
• jabang bayi = jabang bayi
• jabar, menjabarkan = nerangaké
• jabat, menjabat = nyekel gawéan, mengku jabatan
• jabatan = jabatan
• jabat tangan = salaman
• jadah = jadah
• jadi = dadi, dados
o jadi-jadian = gawéan
o kejadian = kedadéan
o menjadikan = ndadèaké
o menjadi-jadi = saya ndadi
o terjadi = dumadi
o jalan = dalan, margi
K
• Kepala = Sirah,Mustoko,Ndas
• Kakek = Embah,
• Kajaba = Kecuali
• Kaki = Sikil,suku
• keluar = metu,medal
• kemari = rene,meriki
sudah makan belum = sampun dahar dereng?
L
M
mau = arep; kersa
menengok = midanget
menjual = nyade
masuk = mlebet; ke~an = kangslupan
marah = ngamuk, mbludak
N
O
orang = wong, tiang
P
• pareng = boleh
• padi = pari, pantun
• pensil = pothelot
• pasung = belok
• pendek = cendek
• pergi = lungo, tindak
• puisi = geguritan
Q
R
• Rapuh = Gaprek
• Rias = Brai
• Rumah = Omah, Griyo
S
• saat = nalika
• samparan = sikil, suku
• sampai = tekan
• saya = aku kula
• siapa=sinten
• sudah=sampun
• suka = trisno
• supaya = amrih
• surat = layang
• saudara = sedulur
• semua=sedoyo
T
• Tanduk = Sungu
• Tawar = Towo, Anyep
• Telinga = Kuping,
• Tempurung = Bathok
• Terima kasih = Matur nuwun
• Tinggi = Dhuwur, Inggil
• Tidak = ora, mboten
• Tidur = turu, tilem sare
• Tuhan = Pengeran, Sembahan
• Tangan= asto
• tidur = tilem,turu,sare
• tanya = takon
• tinggal =gerek
U
Uang = Duwit, Yatra, Artha
V
W
• Wadah = wadah
• Wajah = rai,
• Wajan = wajan
• Wajar = sakperlune, bioso, tumindak sae, sakmadyo
• Wajib = wajib
• Waktu = wektu
• Walaupun = inatase, ewodene, sanajan
• Wangi = arum
• Wanita = wanito, wanodyo, setri
• Warga = wargo
• Waris = waris
• Warna = werno
• Watak = watak
• Wewenang = mbahurekso
• Wibawa = wibowo
• Wilayah = tlatah
• Wujud = wujud
X
Y
• Yaitu = yakuwi
• Yakin = mboten ngertos kulo
• Yang = sing
sumber : http://id.wiktionary.org/wiki/Wiktionary:Kamus_bahasa_Indonesia_%E2%80%93_bahasa_Jawa
